- Một công việc quan trọng trong việc giải tỏa để xây cầu vượt Đàn Xã Tắc là phải đưa được hai con Nghê linh thiêng thuộc quần thể Đàn Xã tắc về bảo tàng nguyên vẹn. 

Hai trụ nghi môn Đình Đông xưa với hình tượng hai con Nghê có nguy cơ bị san phẳng. Ảnh: Đình Thành

Những ngày qua, giới di sản sôi sục thông tin về việc hai trụ nghi môn Đình Đông xưa với hình tượng hai con Nghê được cho là có từ hàng thế kỷ trước nằm trong khuôn viên quần thể Đàn Xã Tắc linh thiêng đang đứng trước nguy cơ bị hỏng khi làm cầu vượt tại ngã năm Ô Chợ Dừa. Đáng chú ý là vị trí của hai chiếc cổng Đình Đông chỉ cách Đàn Xã Tắc vài bước chân.

Sáng 17/4, công việc thi công giải tỏa mặt bằng khu vực gần với di tích ở phố Nguyễn Lương Bằng vẫn được tiếp tục, ngay sát với hai cột làng Đình Đông. Có mặt tại đây ngoài hai cán bộ của Bảo tàng Hà Nội đến khảo sát còn có TS Đinh Hồng Hải, Viện nghiên cứu Văn hóa (Viện khoa học xã hội VN). Anh vừa thực hiện một chuyên đề về con Nghê trong văn hóa Việt Nam trên VTV và đặc biệt quan tâm đến di tích này.

Di tích đặc biệt quan trọng gắn với Đàn Xã Tắc

"Tại sao chúng ta cần phải quan đến vấn đề này? Là vì Đàn Xã Tắc là một trong những vị trí cực kỳ quan trọng trong không gian tâm linh của Thăng Long – Hà Nội. Có thể nghĩ đơn giản thế này, nếu trong mỗi gia đình có bàn thờ tổ tiên thì Đàn Xã Tắc chính là nơi thờ tự của cả Quốc gia. Hệ thống di vật thuộc mỗi quần thể di tích thường liên quan đến nhau. Là vị trí đất thiêng thì sẽ có nhiều di tích xung quanh đó.

Chính vì thế tôi rất quan tâm đến vị trí con Nghê cũng như hai trụ nghi môn Đình Đông này. Chúng được xây bằng vữa vôi, gạch to bản, niên đại khoảng cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19 và nó đặc biệt quan trọng nếu gắn với di tích Đàn Xã Tắc. Thông thường tất cả các di tích đặt cùng một vị trí được cho là “địa linh” đều có mối liên quan đến nhau. Ở đây, ta thấy nghi môn của Đình Đông có liên quan với vị trí của đồn Công an hiện nay – chính là đình Đông trước đây. Ngôi đình này chỉ mới bị phá cách đây hai chục năm để xây trụ sở này".

TS Hải (ngoài cùng bên trái) cùng cán bộ Bảo tàng Hà Nội đến làm việc tại hiện trường sáng 17/3 thu hút sự quan tâm của nhiều người dân.

Bà Vài, người dân sinh sống tại đây là một trong những người thường xuyên sửa soạn lễ cúng ra nói nhỏ với chúng tôi: "Đừng đụng vào hai ông Nghê này. Hôm trước dự án họ cũng làm lễ rất to, vừa làm vừa lễ". Khi hay tin chúng tôi tới làm tin với hy vọng giữ lại di tích này hoặc chuyển về bảo tàng, bà Vài nói vậy thì quá tốt. Tuy nhiên cũng như bà Vài, người dân ở đây nói tốt nhất nên chuyển về đình Hoàng Cầu vì sau khi Đình Đông bị phá, người ta đã làm lễ chuyển Thành hoàng làng về đình Hoàng Cầu.

Đình Đông tương truyền là nơi thờ Phùng Hưng và 3 nhân vật huyền thoại: Anh Đoái Đại vương và Hoàng thái hậu Phương Dung, Bảo Hoa công chúa.

Hạnh Phương

Tháo dỡ 2 con nghê khu vực Đàn Xã Tắc

- Công việc thi công giải tỏa mặt bằng khu vực gần với di tích ở phố Nguyễn Lương Bằng vẫn được tiến hành, việc tháo gỡ 2 con nghê được thực hiện trong cả ngày hôm nay và tiếp tục trong những ngày tới. Mời quý vị xem hình ảnh được truyền về từ hiện trường chiều 25/4.

Cố gắng cứu di chỉ thiêng thuộc Đàn Xã Tắc về bảo tàng

Sáng 26/4 việc tháo dỡ 2 con nghê tạm hoãn và có thể tiếp tục vào buổi chiều, mời quý vị đón xem.

Xem clip đã biên tập tại đây

Sau thời gian lên kế hoạch và xin phép các cơ quan chức năng, sáng 25/4, việc khởi công di dời 2 con Nghê cùng hai trụ nghi môn của Đình Đông thuộc quần thể Đàn Xã Tắc đã được tiến hành. Sau khi làm lễ cũng như tiến hành tháo gỡ giây dợ bám vào di chỉ này, công tác thi công bóc tách hai con Nghê chính thức bắt đầu vào chiều 25/5.

Anh Trần Tùy, cán bộ phòng nghiên cứu, sưu tầm Bảo tàng Hà Nội, người trực tiếp phụ trách việc giám sát thi công cho hay do hai trụ nghi môn cũng như hai con Nghê bám chặt vào tường nhà dân sắp giải tỏa nên đội thi công sẽ phải tiên hành bóc tách chúng ra khỏi những công trình này. Công việc sẽ được tiến hành thận trọng và hoàn toàn thủ công để bảo đảm tính toàn vẹn của di chỉ này. Anh Tùy cho biết công việc này có thể kéo dài từ 10-20 ngày. 

VietNamNet

http://laodong.com.vn/Xa-hoi/Bat-dau-di-doi-hai-con-nghe-tai-cong-trinh-cau-vuot-Xa-Dan/113104.bld

Hà Nội: Gia cố lại chân đế của hai con nghê ở Đàn Xã Tắc

(HNMO)- 15h chiều nay (25-4), các cán bộ Bảo tàng Hà Nội đã bắc giàn giáo vào sát trụ y môn bên tay trái (tính từ đường Xã đi xuống) để làm công tác di dời 2 con nghê cũng như hai trụ nghi môn Đình Đông về Bảo tàng.
 

Đơn vị thi công bắc dàn giáo để gia cố lại chân móng con nghê

Một cán bộ đại diện của đơn vị thi công cho biết, do chân đế của các con nghê đang bị bào mòn theo thời gian nên trước mắt, các chuyên gia sẽ phải gia cố lại cho thật chắc. Sau đó, trong vài ngày tiếp theo mới có thể đưa các con nghê và trụ nghi môn này xuống một cách an toàn được.

Do không thể đưa cần cẩu tham gia vào công việc này, nên dự kiến phương án sẽ là khoan những mũi dưới chân đế của trụ nghi môn, hạ độ cao và di chuyển con nghê đã được bảo quản bằng các vật liệu an toàn như xốp, băng dính... Tòan bộ phần việc này sẽ được làm hết sức cẩn trọng.

Đôi nghê và hai trụ nghi môn theo giám định thì có từ thế kỷ 19

Những ngày qua, thông tin về việc hai con nghê và trụ nghi môn Đình Đông đàn Xã Tắc có nguy cơ bị san ủi thành phế tích để phục vụ việc thi công đàn Xã Tắc đã thu hút được sự quan tâm của đông đảo người dân Thủ đô. Do đó, khi các cán bộ của Bảo tàng Hà Nội gấp rút tiến hành công việc di dời, đã có nhiều người dân tới chứng kiến.

Theo giám định ban đầu thì đôi nghê và hai trụ nghi môn có từ thế kỷ 19.

Một số hình ảnh gia cố hai con nghê mà HNMO đã ghi nhanh chiều nay: